سماعه گوید خدمت حضرت صادق علیه السلام بودم و جمعی از دوستانش هم حضور داشتند که ذکر عقل و جهل به میان آمد.حضرت فرمود عقل و لشکرش و جهل و لشکرش را بشناسید.
سماعه گوید:من عرض کردم قربانت گردم غیر از آنچه شما به ما فهمانده اید نمی دانیم
حضرت فرمود:خدای عزوجل عقل را از نور خویش و از طرف راست عرش آفرید وآن مخلوق اول از روحانیین است پس بدو بفرمود:پس رو او پس رفت سپس فرمود پیش آی،پیش آمد خدای تبارک و تعالی فرمود:تو را باعظمت آفریدم و برتمام آفریدگانم شرافت بخشیدم.سپس جهل را تاریک واز دریای شور و تلخ آفرید به او فرمود:پس رو،پس رفت فرمود پیش بیاپیش نیامد فرمود:گردن کشی کردی؟اورا از رحمت خود دور ساخت سپس برای عقل هفتاد و پنج لشکرقرارداد چون جهل مکرمت وعطا خدا را نسبت به عقل دید دشمنی او را در دل گرفت و عرض کرد:پروردگارا این هم مخلوقی است مانند من، اورا آفریدی و گرامیش داشتی و تقویتش نمودی من ضد او هستم و بر او توانایی ندارمآنچه از لشکر به او دادی به من هم عطا کن. فرمود :بلی میدهم ولی اگربعد از آن نافرمانی کردی ترا و لشکر تورا از رحمت خود بیرون میکنم،عرض کرد:خشنود شدم پس هفتاد و پنج لشکر به او عطا کرد. هفتاد و پنج لشکر عقل و جهل بدین قرار است:
1.نیکی و آن وزیر عقل است و ضداو را بدی قرار داد که آن وزیر جهل است.
2.ایمان و ضد آن کفر
3.تصدیق حق و ضد آن انکار است
4.امیدواری و ضد آن نومیدی
5.دادگری و ضد آن ستم
6.خشنودی و ضد آن قهر و خشم
7.سپاس گزاری و ضد آن ناسپاسی
8.چشم داشت رحمت خدا و ضد آن یأس از رحمتش
9.توکل و اعتماد به خدا و ضد آن حرص و آز
10.نرم دلی و ضد آن سخت دلی
11.مهربانی و ضد آن کینه توزی
12.دانش و فهم و ضد آن نادانی
13.شعور و ضد آن حماقت
14.پاکدامنی و ضد آن بی باکی و رسوایی
15.پارسایی و ضد آن دنیاپرستی
16.خوشرفتاری و ضد آن بررفتاری
17.پروا داشتن و ضد آن گستاخی
18.فروتنی و ضد آن خود پسندی
19.آرامی و ضد آن شتابزدگی
20.خردمندی و ضد آن بی خردی
21.خاموشی و ضد آن پرگویی
22.رام بودن و ضد آن گردن کشی
23.تسلیم حق شدن و ضد آن تردید کردن
24.شکیبایی و ضد آن بی تابی
25.چشم پوشی و ضد آن انتقام جویی
26.بی نیازی و ضد آن نیازمندی
27.به یاد داشتن و ضد آن بی خبر بودن
28.در خاطر نگه داشتن و ضد آن فراموشی
29.مهرورزی و ضد آن دوری و کناره گیری
30.قناعت و ضد آن حرص و آز
31.تشریک مساعی و ضد آن دریغ و خودداری
32.دوستی و ضد آن دشمنی
33.پیمان داری و ضد آن پیمان شکنی
34.فرمانبری و ضد آن نافرمانی
35.سرفرودی و ضد آن بلندی جستن
36.سلامت و ضد آن مبتلا بودن
37.دوستی و ضد آن تنفر و انزجار
38.راستگویی و ضدآن دروغگویی
39.حق و درستی وضد آن باطل و نادرستی
40.امانت داری و ضد آن خیانت
41.پاکدلی و ضد آن ناپاک دلی
42.چالاکی و ضد آن سستی
43.زیرکی و ضد آن کودنی
44.شناسایی و ضد آن ناشناسایی
45.مدارا و راز داری و ضد آن راز فاش کردن
46.یک روئی و ضد آن دغلی
47.پرده پوشی وضد آن فاش کردن
48.نمازگزاردن و ضد آن تباه کرن نماز
49.روزه گرفتن و ضد آن روزه خوردن
50.جهادکردن و ضد آن فرار ازجهاد
51.حج گزاردن و ضد آن پیمان حج شکستن
52.سخن نگهداری و ضد آن سخن چینی
53.نیکی به پدر و مادر و ضد آن نافرمانی پدر ومادر
54.باحقیقت بودن وضد آن ریاکاری
55.نیکی و شایستگی و ضد آن زشتی وناشایستگی
56.خود پوشی و ضد آن خود آرایی
57.تقیه و ضد آن بی پروایی
58.انصاف و ضد آن جانبداری باطل
59.خود آرایی برای شوهر و ضد آن زنادادن
60.پاکیزگی و ضد آن پلیدی
61.حیا و آزرم و ضد آن بی حیائی
62.میانه رویی و ضد آن تجاوز از حد
63.آسودگی و ضد آن خود را به رنج انداختن
64.آسان گیری و ضد آن سخت گیری
65.برکت داشتن و ضد آن بی برکتی
66.تن درستی و ضد آن گرفتار
67.اعتدال و ضد آن افزون طلبی
68.موافقت با حق و ضد آن پیروی از هوس
69.سنگینی و متانت و ضد آن سبکی و جلفی
70.سعادت و ضد آن شقاوت
71.توبه و ضد آن اصرار برگناه
72.طلب آمرزش و ضد آن بیهوده طمع بستن
73.دقت و مراقبت و ضد آن سهل انگاری
74.دعا کردن و ضد آن سرباز زدن
75.خرمی و شادابی و ضد آن سستی و کسالت
76.خوشدلی و ضد آن اندوهگینی
77.مانوس شدن و ضد آن کناره گرفتن
78.سخاوت و ضد آن بخیل بودن
پس تمام این صفات(هفتاد وپنج گانه)که لشگریان عقلند جز در پیغمبر و جانشین او و مومنینی که خدا دلش را به ایمان آزموده جمع نشود اما دوستان دیگر ما برخی از اینها را دارندمتدرجا همه را دریابند و از لشکریان جهل پاک شوند آنگاه با پیغمبران و اوصیا شان در مقام اعلی همراه شوند و این سعادت جز با شناختن عقل و لشکریانش به دست نیاید خدا ما و شما را به فرمانبری و طلب ثوابش موفق دارد(درمتن جنود عقل و جهل را هفتاد و پنج ذکر کرده و در توجیه هفتاد و هشت و ظاهرا بعضی به عبارت دیگر تکرار شده.)
