سوال – دختر جوانی هستم که واجباتم را انجام می دهم و از محرماتی که باعث زمینه ی گناه می شود دوری می کنم . اینها باعث شده که من نسبت به خواهرها و برادرانم که این کارها را انجام نمی دهند دچار خودبینی بشوم . من در دلم آنها را پایین تر از خودم می بینم . من فکر می کنم بخاطر این افکار خدا از من خشمگین است و شاید خدا آنها را بیشتر از من دوست داشته باشد . هر کاری می کنم نمی توانم این عیب را در خودم از بین ببرم . راهنمایی بفرمایید.
پاسخ – یک حوزه ی خودبرتر بینی ، عُجب و به خود بالیدن داریم و یک حوزه ی اینکه عمل من بهتر از آنها است و این دو حوزه ی متفاوت است . خدا در قرآن می فرماید : آیا آنان که می دانند با آنان که نمی دانند برابرند ؟ من دیپلم دارم و شما لیسانس دارید و واقعیت این است که شما چهار سال بیشتر درس خوانده اید و سوادتان از من بیشتر است . اگر من این حقیقت را در ذهن خودم داشته باشم آیا این عجب است ؟ کسی که در خانه نماز نمی خواند با من که نماز می خوانم ، کار من از او بهتر است . اگر برادر ایشان در خانه به صحنه های حرام نگاه می کند ولی ایشان عفت می ورزند ، آیا این دو یکی هستند ؟ آیا فرد با نماز با فرد بی نماز یکی است ؟ آیا راستگو با دروغگو یکی است ؟ آیا کسی که کار درست انجام می دهد با کسی که مجرم است یکی است ؟ این احساس همیشه عجب نیست و خدا از انسان خشمگین نخواهد شد . اگر من گفتم که نماز خواندن من درست است و بی نمازی شما غلط است و به من این احساس دست داد که کاری که من دارم انجام می دهم درست است و کار آنها اشتباه است ، این عُجب نیست . این احساس اشکالی ندارد . حتی این احساس می تواند مشوق هم باشد که من کارم را پیش ببرم اما اگر من خودم را بالاتر بدانم نه عمل خودم را ، این اشکال دارد .مثلا بگویم من از همه بهتر هستم و من به بهشت می روم و او به جهنم می رود . ممکن است که خدا کسی را ببخشد و یا فرد در عمرش کاری را انجام داده باشد که خدا او را به بهشت ببرد . اگر انسان را عُجب گرفت و دیگران را مسخره کرد و این را به رخ دیگران کشید ، این احساس غلط است . فردی از امام باقر (ع) سوال کرد که وقتی من کار خیر انجام می دهم من را تشویق می کنند و من خوشم می آید . آیا این ریا است ؟ امام فرمود : هیچ کس در این عالم نیست که از تشویق بدش بیاید . اینکه کار من درست است و کار دیگری غلط است عجب نیست . عُجب کاری است که شیطان کرد . خدا به شیطان گفت که در مقابل انسان سجده کن ولی شیطان این کار را نکرد زیرا من از او برتر هستم او از خاک است و من از آتش هستم . اینکه انسان تعصب بورزد و حقیقت را نادیده بگیرد ، این عُجب می شود. اگر این خانم بگوید که من نماز می خوانم پس کار من بهتر از آنهاست که نماز نمی خوانند . اگر ما متوقع باشیم که همه به ما احترام کنند عجب است. حضرت امیر المومنیین می فرماید: بدترین بنده را مایوس نکنید و بهترین بنده را هم امیدوار نکنید . چون ممکن است که فرد بد هدایت بشود و فرد خوب گمراه بشود. حُر منحرف بود ولی بعد به راه خوب آمد .
